Pielęgnacja pępka noworodka – krok po kroku dla świeżo upieczonych rodziców

Spis treści:

• Jak zmienia się pępek noworodka?
• Pielęgnacja pępka – czego unikać w trakcie pielęgnacji?
• Naturalne metody wsparcia procesu gojenia pępka
• Pielęgnacja pępka noworodka po odpadnięciu kikuta
• Kiedy szukać pomocy u specjalisty?
• Już wiesz, jak wygląda pielęgnacja pępka u noworodka

Pępek noworodka, zwany też kikutem, to niewielki fragment pępowiny łączącej szkraba z mamą przed porodem. Dzięki niej maleństwo otrzymuje dopływ substancji odżywczych i tlenu, a także usuwa produkty przemiany materii powstające w trakcie ciąży. Pozostałość pępowiny odpadnie po kilkunastu dniach od porodu, ale do tego czasu należy o nią szczególnie dbać, aby w to miejsce nie przedostały się drobnoustroje i bakterie.

Młodzi rodzice często nie wiedzą, jak to zrobić. Zastanawiają się, czy i jakie środki odkażające stosować oraz jak właściwie przemywać pępek. W tym artykule rozwiewamy wszelkie wątpliwości.

Planujesz ciążę? Sprawdź wózki dla maluszków: Tutis Mio z fotelikiem Britax Baby-Safe 5Z2 i-Size, Venicci Tinum Upline z fotelikiem Maxi Cosi Pebble Pro oraz Junama Air V3 z fotelikiem Cybex Aton 5.

Jak zmienia się pępek noworodka?

Po narodzeniu dziecka lekarz nakłada na pępowinę klem, czyli plastikowy klips zaciskowy. Umieszcza go na wysokości ok. 1-2 cm od powierzchni brzuszka smyka. Sam kikut zabezpiecza jałowym, suchym gazikiem. Kiedy pępowina przestaje tętnić, lekarz albo dumny tata pod nadzorem personelu szpitalnego odcina ją od łożyska. Proces ten nazywany jest odpępnieniem noworodka.

Przed wypisaniem brzdąca do domu specjalista zdejmuje klem, a także udziela wskazówek dotyczących prawidłowej pielęgnacji kikuta. Podczas gojenia delikatnej tkanki pępek zmienia barwę. W pierwszych godzinach po narodzinach jest śliski, wilgotny i niebiesko-biały. W ciągu 24 godzin wysycha, obkurcza się i zmniejsza, zmieniając barwę na brązowo-żółtą, a później brązowo-czarną. Zmiana kolorystyczna jest spowodowana brakiem dostępu krwi do tego fragmentu brzuszka – kikutek obumiera, obkurcza się, a na końcu samoistnie odpada.

Pielęgnacja pępka – czego unikać w trakcie pielęgnacji?

Odpadnięcie kikuta odbywa się najczęściej między 5. a 15. dniem po urodzeniu. Proces regeneracji skóry oraz odpadania kikutka jest indywidualny i różni się w zależności od dziecka. Jeśli po dwóch tygodniach tkanka nie odpadnie, warto skonsultować się z lekarzem, który obejrzy malca i podpowie, co zrobić. Procesu tego nie wolno przyspieszać. Nie należy zatem odrywać pozostałości pępowiny, nawet kiedy tkanka jest wygojona i wydaje Ci się, że kikut „trzyma się resztką sił”. Pozostałości pępowiny powinny odpaść samodzielnie – w innym przypadku smykowi grozi infekcja. Mogą one nieco utrudniać codzienność maluszka, ale nie na tyle, aby usuwać je na własną rękę. Co więcej, ich obecność absolutnie nie przeszkadza w umieszczaniu szkraba na brzuchu.

Dla prawidłowego przebiegu regeneracji ranki niezwykle istotna jest właściwa pielęgnacja pępka u noworodka. Aby utrzymać ten fragment tkanki w czystości, konieczne jest jego regularne przemywanie. W tym celu należy starannie zebrać i wytrzeć wydzielinę, która znajduje się między tzw. pierścieniem, czyli przyczepem kikuta, a pozostałością pępowiny. Rób to dokładnie, a jednocześnie bardzo delikatnie, aby nie doszło do zakażenia i zapalenia tkanki, zwykle wywoływanej przez ziarenkowce tlenowe. Na szczęście dolegliwość ta jest dość rzadka – zazwyczaj narażone są na nią wcześniaki oraz noworodki, które po porodzie muszą być poddane długiej hospitalizacji, jednakże to nie zwalnia innych rodziców z obowiązku właściwej pielęgnacji pępka u noworodka.

Uwaga! W zmniejszeniu ryzyka zapalenia pępka u dziecka pomaga kontakt malca ze skórą mamy. Dzięki temu ciało brzdąca ma kontakt z niechorobotwórczą florą bakteryjną, która pomaga go chronić. Ponadto istotny jest tzw. system rooming-in, który polega na przebywaniu po porodzie w jednej sali matki z dzieckiem. Dobroczynnie może też wpłynąć karmienie piersią.

Miej na uwadze, że po porodzie pępek jest gojącą się raną, o którą trzeba szczególnie zadbać, aby nie doprowadzić do jej zakażenia i powstania infekcji. Oczyszczanie i pielęgnacja pępka noworodka po odpadnięciu pępowiny powinny odbywać się codziennie, a nawet częściej w przypadku zabrudzenia kikuta. W ciągu 72 godzin od narodzin maluszka tkankę kolonizują bakterie niechorobotwórcze. W przypadku nieprawidłowej dbałości oraz zabrudzenia pępka mogą pojawić się bakterie chorobotwórcze.

Proces pielęgnacyjny nie wymaga specjalnego przygotowania ani użycia specjalistycznych preparatów. Co istotne, nie ma też jednej, najlepszej metody dbałości o kikutek. Najważniejsze jest, aby był on suchy i czysty, a sam proces przeprowadzony delikatnie i bez użycia preparatów na bazie alkoholu. Warto ponadto pamiętać o kilku ważnych zasadach:

• Każdorazowo po kąpieli należy przemyć i delikatnie wysuszyć kikut jałową gazą. Możesz pozostawić maluszka na chwilę bez ubranka ani pieluszki, aby tkanka sama wyschła. W ten sposób zadbasz o higienę oraz zminimalizujesz ryzyko gromadzenia się w tym miejscu bakterii i drobnoustrojów, które mogą utrudniać gojenie;
• Kikut przemywaj czystą wodą z dodatkiem olejku, mydła albo innego preparatu przeznaczonego dla dzieci. Możesz odkazić rankę, jeśli zaczyna się jątrzyć;
• Zadbaj o to, aby pieluszka nie obcierała pępka, a tkanina nie zakrywała ranki. W tym celu odwijaj brzeg pieluszki, aby odkryć kikut;
• Nie zaleca się szczelnego zasłaniania kikuta. Dokładne owinięcie tkanki utrudnia skórze oddychanie, co jest niekorzystne dla procesu gojenia. Możesz ewentualnie delikatnie osłonić tkankę cienkim, jałowym gazikiem albo zastosować specjalne pieluszki wyposażone w „otwór” na pępek;
• Nie używaj alkoholu do przemywania ranki! Nie przemywaj jej jodyną, gencjaną (fioletem goryczki), spirytusem ani innymi środkami na bazie alkoholu;
• Nie stosuj antybiotyków miejscowych;
• Nie używaj kremów ani zasypek na pępuszek;
• Jeśli gojąca się tkanka na brzuszku lekko się zaczerwieni, możesz ją delikatnie odkazić, stosując płyn antybakteryjny bez zawartości alkoholu;
• Do odkażania pępka nie używaj wody utlenionej. Zamiast niej możesz zastosować płyny odkażające przeznaczone dla dzieci. Najlepiej, aby zawierały one fenoksyetanol oraz dichlorowodorek oktenidyny, czyli substancje zwalczające wirusy, grzyby oraz bakterie.

Zapamiętaj! Do oczyszczania ranki nie używaj preparatów na bazie alkoholu. Miej na uwadze, że ich zastosowanie może powodować dyskomfort (pieczenie, szczypanie) u maluszka, nadmierne przesuszenie i wyjałowienie skóry, a w efekcie zwiększenie podatności na infekcje bakteryjne w przyszłości. Może też wydłużyć czas gojenia się rany i odpadania kikuta pępowiny.

Tutis MIO PLUS THERMO wózek 3w1 + fotelik Britax Baby-Safe PRO

5 398 zł5 748 zł

ZOBACZ

Coletto DIZZI wózek spacerowy

890 zł

ZOBACZ

Recaro MONZA CFX fotelik samochodowy 15-36 kg

1 066 zł

ZOBACZ

Nie nakładaj na kikut żadnych kremów, maści ani pudrów bez wyraźnego wskazania lekarza. Obecnie zaleca się tzw. suchą pielęgnację pępuszka, czy utrzymanie go w czystości oraz suchości. Jeśli przydarzy Ci się naruszenie kikutka podczas pielęgnacji, układania smyka na brzuszku albo ubierania go, nie stresuj się. Oczyść skórę z krwi wypływającej na skutek urazu, a następnie pozostaw ją nieosłoniętą w celu przewietrzenia.

Sprawdź polecane sprzęty i akcesoria dla noworodka i niemowlęcia: fotelik samochodowy Recaro Monza CFX oraz wózek spacerowy Coletto Dizzi.

Naturalne metody wsparcia procesu gojenia pępka

Wiesz już, w jaki sposób zadbać o pielęgnację kikuta pępowiny u dziecka. Cały proces gojenia powinien być jak najbardziej naturalny. Dlatego po delikatnym oczyszczeniu tkanki brzuszka nie stosuj żadnych preparatów – wystarczy, że osuszysz rankę czystym gazikiem, a jeszcze lepiej, gdy pozostawisz ją odkrytą, aby skóra sama wyschła.

Zapewnienie higieny oraz dostępu powietrza do pępuszka to najlepsza naturalna metoda wspierająca proces gojenia rany. Właściwa cyrkulacja powietrza sprawia, że ranka zyskuje odpowiednie warunki do regeneracji – nie jest ani zbyt wilgotna, co wiąże się z ryzykiem zakażeń bakteryjnych, ani za sucha. Dostęp powietrza sprawia, że florę bakteryjną w tym miejscu kolonizują przede wszystkim „dobre bakterie”. Nie przykrywaj więc pępka szczelnym opatrunkiem – pozostaw ją nieosłoniętą, ewentualnie lekko nakryj jałowym gazikiem.

Nie obawiaj się, że ubranka niemowlęce ograniczą dostęp powietrza. Jeśli zapewnisz skórze okazję do wietrzenia po kąpieli czy podczas zmiany pieluszek, będzie to wystarczające wsparcie procesu regeneracji skórnej. Pamiętaj też, aby stosować odzież z naturalnych materiałów. Pod bawełnianym body skóra oddycha, a maluszek czuje się bardziej komfortowo.

Pielęgnacja pępka noworodka po odpadnięciu kikuta

Kiedy po około 2 tygodniach kikut pępowiny odpadnie, możesz powoli kończyć okres szczególnej dbałości o to miejsce. Jeszcze przez parę dni warto dbać o pępuszek w taki sam sposób, jak wcześniej. Starannie i delikatnie oczyszczaj zatem tkankę, pozostawiaj ją do wyschnięcia, nie przykrywaj pieluszką i nie stosuj środków na bazie alkoholu do higieny skóry. W tym czasie z pępka może jeszcze sączyć się wydzielina podbarwiona na brązowo. Jeśli dzieje się to przez krótki czas i powoli zanika, nie stanowi powodu do niepokoju. Jeżeli jednak wydzielina brzydko pachnie i jest jej dużo, skontaktuj się z pediatrą, aby ustalić przyczyny tego stanu i wdrożyć odpowiednie środki lecznicze. Kiedy pępek maluszka zaczyna już wyglądać tak, jak u dorosłego, wystarczy myć go normalnym sposobem podczas każdej kąpieli.

Kiedy szukać pomocy u specjalisty?

Niekiedy zdarza się, że pomimo zabiegów pielęgnacyjnych kikut nie goi się we właściwy sposób. Istnieją pewne objawy, które powinny wzbudzić Twój niepokój. Skonsultuj się z lekarzem pediatrą, gdy zaobserwujesz u maluszka:

• duże, wyraźne zaczerwienienie,
• sączącą się z rany wydzielinę i ropę,
• obrzęk tkanki wokół pępka,
• silne krwawienie,
• wyciekanie płynu z pępka,
• nieprzyjemny zapach,
• rosnącą nierówną tkankę u nasady kikuta.

Objawy te mogą świadczyć o rozwijającej się infekcji grzybiczej i bakteryjnej. W takiej sytuacji nie stosuj samodzielnie środków odkażających ani leczniczych, ale jak najszybciej skonsultuj się z pediatrą. Specjalista obejrzy maluszka i doradzi najlepsze rozwiązanie lecznicze pomagające uporać się z problemem.

Kikut pępowiny najczęściej sam odpada po upływie maksymalnie 15 dni od narodzin malca. Jeśli jednak tak się nie stanie, wybierz się do lekarza. Zazwyczaj nie jest to poważne zaburzenie, ale warto, aby smyka obejrzał specjalista. Do najczęstszych przyczyn braku odpadania kikutka należą:

• poród zakończony cesarskim cięciem,
• poród przedwczesny,
• niska masa urodzeniowa pociechy,
• rzadko: wada wrodzona polegająca na przetrwałym przewodzie łączącym pępek z pęcherzem moczowym,
• zaburzenia funkcji neutrofilów (białych komórek krwi),
• stosowanie spirytusu lub innych preparatów antybakteryjnych na gojącą się rankę.

Poszukujesz bezpiecznego i wygodnego wózka dla pociechy? Wypróbuj model Muuvo Quick z fotelikiem Britax Baby-Safe 5Z2 albo Cybex Eos Lux 2 w 1.

Już wiesz, jak wygląda pielęgnacja pępka u noworodka

Pielęgnacja pępka noworodka po odpadnięciu pępowiny to bardzo łatwy proces, niewymagający stosowania specjalistycznych metod czy środków. Użycie suchej pielęgnacji pozwoli Ci uzyskać najlepsze rezultaty – ranka prawidłowo się zagoi, a sam proces przebiegnie sprawniej i bezpieczniej.

Czy Twoje maleństwo ma już wygojony pępuszek? A może ten proces jest dopiero przed Wami? Podziel się z nami swoimi doświadczeniami w komentarzu. Sprawdź również rozbudowaną ofertę sklepu BoboWózki. Znajdziesz w niej setki produktów od renomowanych marek. Wszystkie zostały starannie wybrane przez naszych ekspertów, co daje pewność ich bezpieczeństwa i komfortu stosowania. Zaufało nam już ponad 1 milion rodzin, a profesjonalną obsługę klienta i świetną jakość produktów potwierdza aż 9 000 pięciogwiazdkowych opinii w Google!

Quiz Maker - powered by Riddle