Jak odpieluchować dziecko? Poradnik dla rodziców

W życiu każdego smyka przychodzi czas, gdy żegna pieluszki i zaczyna korzystać z nocnika. Przejście dziecka od pieluch do samodzielnej toalety to ważny etap w rozwoju. Dla wielu rodziców stanowi powód do dumy, ale jednocześnie do zmartwień. Sprawdź, jak odpieluchować dziecko prawidłowo i skutecznie.

Spis treści:

• Odpieluchowanie dziecka – dlaczego to ważny etap w rozwoju?
• Kiedy odpieluchować dziecko?
• Jak odpieluchować dziecko? Praktyczne wskazówki
• Odpieluchowanie krok po kroku
• Już wiesz,jak odpieluchować dziecko skutecznie

Odpieluchowanie dziecka – dlaczego to ważny etap w rozwoju?

Noworodki i niemowlęta nie kontrolują swoich potrzeb fizjologicznych. Około 2-letnie maluchy zaczynają sobie uświadamiać, że charakterystyczny ucisk w brzuchu oraz parcie na pęcherz wiążą się z potrzebą wysikania. Dopiero kiedy dziecko jest już dojrzałe emocjonalnie i gotowe fizycznie, pojawia się u niego umiejętność zgłaszania potrzeb fizjologicznych.

Odpieluchowanie dziecka to jeden z kamieni milowych w rozwoju pociechy. To duży krok w stronę samodzielności. Pokazuje, że dziecko zaczyna uświadamiać sobie, co dzieje się z jego ciałem. Już nie załatwia się bezwolnie w pieluszkę, ale rozumie, że pewne objawy, które odczuwa, skutkują wypróżnieniem.

Rodzicom zazwyczaj bardzo zależy na tym, aby ich latorośl jak najszybciej przestała nosić pieluchy i zaczęła siadać na nocniczku. Wyobraź sobie te długie spacery w wózku, np. Coletto Fado Eco, bez konieczności zatrzymywania się na zmianę pieluchy! Należy jednak wiedzieć, że odpieluchowanie dziecka to stopniowy proces, do którego malec musi dojrzeć. Nie powinno się naciskać na niego ani wymuszać na nim rezygnacji z pieluchy, gdyż może to stresować dziecko i przynieść efekt odwrotny od zamierzonego.

Kiedy odpieluchować dziecko?

Wiele rodziców zastanawia sie, kiedy zacząć odpieluchowanie. Nie ma jednego, ściśle określonego momentu, który jest  na to najlepszy. To zawsze kwestia indywidualna. Co istotne, decyzja o porzuceniu pieluch na rzecz korzystania z nocnika nie powinna należeć wyłącznie do rodziców. Aby cały proces przebiegł pomyślnie, smyk powinien przejawiać gotowość psychiczną i fizjologiczną. Naukowe badania wskazują, że zbyt wczesne rozpoczęcie działań mających na celu odpieluchowanie pociechy znacznie wydłuża cały proces nauki. Może się ponadto przyczyniać do wykształcenia u dziecka nieprawidłowych nawyków, a nawet traumy.

W ostatnich latach zaobserwowano wzrost średniego wieku odpieluchowania dzieci. Obecnie przyjmuje się, że nawet 4-letnie dzieci korzystające jeszcze z pieluch mieszczą się w normie. Co ciekawe, według badań statystycznie to dziewczynki szybciej opanowują umiejętność używania nocnika bądź toalety niż chłopcy.

Na to, kiedy odpieluchować dziecko, powinna wpływać indywidualna sytuacja malca. Nie sugeruj się zatem wiekiem odpieluchowania innych dzieci albo sugestiami otoczenia, gdyż każda pociecha rozwija się w swoim tempie. Rodzic, który na co dzień obserwuje swoją latorośl, powinien bez trudu rozpoznać co najmniej kilka oznak świadczących o tym, że można rozpocząć pierwsze próby korzystania z toalety bądź nocnika. Do owych oznak należą przede wszystkim:

• Świadomość zachodzących procesów fizjologicznych – objawia się odmiennym zachowaniem dziecka tuż przed wypróżnieniem. Smyk może zatem chować się w zacisznym miejscu, dotykać pieluszki, robić charakterystyczne miny, wiercić się i zachowywać nieswojo, np. na spacerze w wózku Cybex Priam 4.0 Simply Flowers.
• Niechęć do zakładania pieluchy.
• Właściwy rozwój fizyczny – wskazuje na to fakt, że dziecko dobrze opanowało umiejętność siadania, wstawania oraz chodzenia. Ma odpowiednią pojemność pęcherza, co przekłada się na dłuższe przerwy w oddawaniu moczu oraz umiejętność kontroli mięśni zwieracza. Maluch zazwyczaj osiąga gotowość fizyczną między 2. a 4. rokiem życia.
• Znajomość słownictwa związanego z wypróżnianiem się.
• Gotowość emocjonalna – dziecko podpatruje i naśladuje dorosłych, siadając na toalecie czy nocniku. Akceptuje zachodzące zmiany związane z jego fizjologią.
• Umiejętność sygnalizowania potrzeb – pociecha w prostych słowach i gestach przekazuje, że jest zmęczona, senna, głodna, jest jej zimno czy chce wyjść na spacer w komfortowym wózku, takim jak model ABC Design Vicon z fotelikiem Avionaut Pixel Pro. Po pewnym czasie uczy się też sygnalizować potrzebę oddania moczu, na krótko zanim to nastąpi.
• Wykazywanie zainteresowania tematem związanym z toaletą, np. próby siadania na nocniku czy podglądanie rodzica.
• Sygnalizowanie mową ciała bądź głosem dyskomfortu wywołanego pełną pieluszką i w efekcie potrzebą jej wymiany.

Jak odpieluchować dziecko? Praktyczne wskazówki

Prawidłowe i skuteczne odpieluchowanie dziecka powinno odbywać się w spokojnej atmosferze. Podążaj za potrzebami pociechy i nie rób nic wbrew jej woli. Proces „odstawiania pieluchy” może być trudny. Nierzadko budzi w rodzicach złość i frustrację. Masz prawo do takich emocji – w końcu wielokrotne zmienianie córce czy synowi brudnej bielizny i ubranek nie jest niczym przyjemnym. Postaraj się jednak podejść do tego ze zdrowym rozsądkiem.

Nigdy nie krzycz na pociechę ani jej nie zawstydzaj, gdy coś pójdzie nie tak. Nie mów, że mocz i stolec brzydko pachną, ponieważ dziecko może przez to wstydzić się i w efekcie hamować defekację i sikanie. Nieprzychylne komentarze mogą skutkować negatywnymi, poważnymi konsekwencjami emocjonalnymi, a w przyszłości mogą nawet wpływać niekorzystnie na życie seksualne potomka.

Proces odpieluchowania realizuj zarówno w nocy, jak i w dzień. Jak odpieluchować dziecko w nocy? Przede wszystkim zacznij od dokładnej obserwacji dziecka i rozpoznawania wysyłanych przez nie sygnałów. Częstsze suche pieluchy w nocy to znak, że pociecha staje się coraz bardziej gotowa fizycznie na odstawienie pieluszki oraz kontrolowanie swych potrzeb fizjologicznych. Jeśli zdecydujesz się na odpieluchowanie nocą, na wszelki wypadek zabezpiecz łóżko wodoodporną podkładką. Dzięki temu w razie „wypadku” ochronisz je przed zamoczeniem, a siebie przed koniecznością wymiany mokrej pościeli.

Pociechę najlepiej połóż do snu w samej piżamie, ponieważ majtki mogą kojarzyć jej się z pieluszką. Zapewnij jej łatwy dostęp do nocnika – najlepiej postaw go w pobliżu łóżeczka i zostaw zapaloną lampkę. Wytłumacz maluchowi, że gdy poczuje potrzebę oddania moczu, powinien wstać i udać się do nocnika. Możecie wspólnie przećwiczyć taką sytuację.

Odpieluchowanie dziecka należy przeprowadzić dopiero wtedy, gdy osiągnie ono odpowiednią dojrzałość fizjologiczną i psychiczną. Zazwyczaj ma to miejsce najwcześniej około 18. miesiąca życia, choć zdarza się też u młodszych dzieci. Miej na uwadze, że zbyt wczesne rozpoczęcie tego procesu może przynieść skutek odwrotny od zamierzonego, czego konsekwencją może być jeszcze dłuższy czas pozbywania się pieluch. Dzieci, które nie dojrzały do odpieluchowania, mogą moczyć bieliznę nawet kilkanaście razy dziennie.

Wywieranie presji na niegotowe dziecko może też sprzyjać powstawaniu tzw. zaparć nawykowych. Powstrzymywanie defekacji może prowadzić w późniejszym czasie do występowania bólu podczas wypróżniania. Zbyt wczesne zmuszanie dziecka do oddawania moczu może z kolei skutkować rozluźnieniem zwieracza cewki moczowej, a także osłabieniem mięśni miednicy. Efektem tego może stać się popuszczanie moczu, ponieważ dziecko nie czuje, że chce mu się sikać.

Przeczytaj także: Jak nauczyć dziecko sikać na nocnik?

Ile trwa odpieluchowanie dziecka?

Proces odstawiania pieluszki powinien przebiegać stopniowo, aby maluch mógł przyzwyczaić się do nowej sytuacji. Trwa on od kilku tygodni do kilku miesięcy. Nawet 6 miesięcy odpieluchowywania nie jest niczym niezwykłym. Proces ten nie zawsze jest łatwy zarówno dla dziecka, jak i rodzica. Niekiedy może dojść do okresów regresu – kiedy wydaje się, że pociecha nauczyła się już korzystania z nocniczka, ale nagle zaczyna ponownie wypróżniać się w bieliznę.

W takich sytuacjach należy koniecznie sprawdzić, czy przyczyną tego stanu nie jest zapalenie dróg moczowych albo infekcje narządów płciowych. Jeśli powód nie jest medyczny, to zazwyczaj przyczyna leży w zaabsorbowaniu dziecka innymi umiejętnościami odciągającymi jego uwagę od rozpoznawania sygnałów wysyłanych przez organizm.

Odpieluchowanie krok po kroku

Kiedy wiesz już, kiedy zacząć oduczać malca korzystania z pieluszek, dowiedz się, jak odpieluchować dziecko. Poniżej znajdziesz poradnik pokazujący odpieluchowanie krok po kroku. Na czas odpieluchowania pociechy znajdź w sobie pokłady cierpliwości i spokoju. Ten etap, choć może trwać nawet kilka miesięcy, w końcu przeminie, a dziecko będzie prawidłowo korzystało z nocnika, a później z toalety.

Jednym ze sposobów odpieluchowania jest tzw. metoda Brazeltona, składająca się z 4 etapów. Metoda jest bardzo prosta, a jednocześnie skuteczna.

1. Zakup nocnika

Jak zacząć odpieluchowanie? Najpierw kup nocnik. Najlepiej wybierz się z dzieckiem w wygodnym wózku, takim jak Espiro Only 2023 z fotelikiem Cybex Aton B2 i-Size, na wspólne zakupy, aby smyk mógł wybrać sobie model, który mu się najbardziej podoba pod względem wzoru czy koloru. Następnie zaznajom pociechę z nocnikiem. W tym celu zachęcaj dziecko do „wypróbowania” przedmiotu, siadania na nim, przenoszenia go i dotykania.

Zwróć uwagę, aby nocnik nie był zbyt wysoki. Przedmiot nie powinien się przewracać ani ślizgać po podłodze. Ważne jest, aby siedzące na nim dziecko dotykało stopami podłoża. Brak oparcia może spowodować zaburzenie pracy mięśni dna miednicy oraz zwieraczy. Pierwszy etap, czyli zaznajomienie dziecka z nocnikiem, może potrwać nawet kilka tygodni.

2. Siadanie na nocniku bez pieluszki

Kiedy potomek zaprzyjaźni się z nocnikiem, możesz przejść do etapu drugiego, czyli siadania na nocniku bez pieluszki. Sadzaj dziecko na nocniczku np. podczas zmiany pieluszki albo po kąpieli. Pozwól mu też robić to samodzielnie. Jeżeli spotkasz się z oporem lub zauważysz, że jest to dla dziecka stresujące, nie naciskaj ani nie przymuszaj go do dłuższego siedzenia na nocniku. Nie próbuj też przekupywać dziecka zabawką czy słodyczami, aby zostało na nim dłużej.

3. Nauka korzystania z nocnika

Etap trzeci to czas właściwej nauki. Kiedy dziecko wypróżni się w pieluszkę, posadź je na nocniku, a następnie wrzuć do niego zawartość pieluchy, tłumacząc, że tam powinna się ona znaleźć. Sadzaj dziecko na nocniku zawsze wtedy, kiedy zaczyna ono sygnalizować swoje potrzeby.

4. Chodzenie bez pieluszki

Ostatni krok to pozwolenie dziecku na chodzenie bez pieluszki. Najpierw pozwól dziecku chodzić w pieluszce przez kilkanaście minut, a później wydłużaj ten czas do 2-3 godzin. Jednocześnie zachęcaj pociechę do korzystania z nocniczka. Jeżeli widzisz, że maluch „nie załapał” jeszcze w pełni, o co w tym chodzi, najlepiej odwlecz ten etap w czasie.

Sprawdź również: 10 zasad higieny osobistej dla dzieci – jak nauczyć dziecko dbania o higienę?

Już wiesz,jak odpieluchować dziecko skutecznie

Odpieluchowanie dziecka to często długi i niełatwy, ale konieczny etap w rozwoju pociechy. Jeśli chcesz, aby przebiegł bezpiecznie dla zdrowia i psychiki malca, kieruj się powyższymi wskazówkami. Bądź spokojna i cierpliwa – mimo że proces odstawiania pieluchy może trwać nawet kilka miesięcy, to jest konieczny, aby Twoja latorośl wkroczyła na kolejne etapy rozwoju.

A jak wygląda odpieluchowanie u Twojej pociechy? Czy macie to już za sobą, czy proces ten jest dopiero przed Wami? Podziel się z nami swoimi doświadczeniami w komentarzu. Zobacz również bogatą ofertę wózków głębokich, spacerówek i fotelików samochodowych dostępnych w sklepie Bobowózki. Sprawdź wózki dla maluszków i nieco starszych dzieci: Tutis Mio Plus Thermo z fotelikiem Avionaut Pixel Pro, Junama Hand Kraft oraz Joie Litetrax Pro.