Kamienie milowe w rozwoju dziecka. Jak przebiega rozwój malucha?

Zakres i rozmiar postępu w ciągu pierwszych miesięcy i lat życia dziecka jest ogromny. Od leżącego noworodka, który jedynie śpi i je, aż po rezolutnego malca, który sam chodzi po schodach, wspina się i dyskutuje – skok rozwojowy jest tak duży, że jego kolejne etapy nazwano kamieniami milowymi. Jakie są kamienie milowe w rozwoju dziecka? Sprawdź.

Spis treści:

• Na czym polega prawidłowy rozwój dziecka?
• Co to są kamienie milowe w rozwoju dziecka?
• Najważniejsze kamienie milowe w rozwoju dziecka
• Kamienie milowe dziecka – już wiesz o nich wszystko

Na czym polega prawidłowy rozwój dziecka?

Pierwsze 2 lata, a zwłaszcza pierwszy rok życia, to czas najbardziej intensywnego rozwoju maluszka. Już nigdy później nie zdarzy się, że w ciągu zaledwie kilkunastu miesięcy dziecko niemal czterokrotnie zwiększy swą masę i o prawie 60% długości ciała. W tym okresie z istoty całkowicie zależnej od rodzica, bezbronnej, leżącej i śpiącej w jednej pozycji w łóżeczku albo wózku (np. modelu Anex Air-X) wyrasta smyk, który z ciekawością buszuje po mieszkaniu, penetruje wszystkie kąty, zaczyna mówić, samodzielnie je i bawi się zabawkami.

Tak burzliwy i dynamiczny czas zmian wzbudza duże emocje u rodziców. Z radością witają oni każdą nową umiejętność pociechy. Często też niepokoją się, czy ich brzdąc prawidłowo się rozwija. Rozwój pociechy to temat bardzo złożony, a tym samym niełatwy do omówienia. Każdy rodzic chciałby, aby ich maluszek prawidłowo się rozwijał, pięknie mówił i sprawnie biegał. Niegdyś uważano, że wszystkie te cechy zależą głównie od genów, dziś natomiast wiadomo, że o prawidłowy rozwój dziecka można dbać, ukierunkowywać go i śledzić, aby wcześnie „wyłapywać” ewentualne nieprawidłowości i odpowiednio je korygować.

Warto przy tym podkreślić, że każdy maluch rozwija się we własnym tempie. Duże różnice w tempie osiągania pewnych umiejętności zdarzają się nawet wśród rodzeństwa. Na czym zatem polega prawidłowy rozwój dziecka? Dotyczy on kilku sfer: ruchowej, wzroku, słuchu i mowy. Małe dzieci z zasady są bardzo aktywne, z chęcią uczą się nowych umiejętności, eksplorują wszystkie kąty w mieszkaniu czy też z zapałem sprawdzają, jak działają zabawki.

Jeśli Twoje dziecko rozwija się nieco wolniej niż wskazuje „norma”, nie ma w tym nic niepokojącego. Niektórzy rodzice obserwujący rozwój szkraba martwią się, gdy zauważą opóźnienia i traktują je jako alarm, że ich pociecha odbiega od normy. Często jest to niepotrzebne, bo normy czasowe w zdobywaniu nowych umiejętności są szerokie. Istotne jest natomiast to, aby w ogóle następował rozwój dziecka i żeby kolejne umiejętności następowały mniej więcej po sobie (jedna umiejętność stanowi bowiem zazwyczaj podbudowę do następnego etapu).

Kroki milowe w rozwoju dziecka to umiejętności, które w naturalny sposób pojawiają się w danym okresie rozwoju malca. Pociecha nabywa je w odpowiednim dla siebie czasie. Daj zatem dziecku czas i pozwól mu na własne tempo rozwoju. Źle rozumiane wspomaganie rozwoju, w tym np. zbyt wczesne wyciąganie z nosidełka (polecany model: Cybex Yema Click) i stawianie na nóżki, używanie chodzika albo podpieranie poduszkami może wyrządzić więcej szkód niż pożytku i wpływać negatywnie na dalszy rozwój.

Jeżeli jednak widzisz, że w danej chwili, w okresie kilku dni czy tygodni pociecha nagle przestaje podejmować swoje zwyczajne zabawy, to może to być niepokojące. W takiej sytuacji warto zasięgnąć porady specjalisty. Dobrze jest też zastanowić się, czy w życiu rodziny w ostatnim czasie nie wydarzyło się coś trudnego czy ważnego, co mogło spowodować zmiany u dziecka.

Przeczytaj również: Jaki wózek wybrać? Ranking wózków 3w1

Co to są kamienie milowe w rozwoju dziecka?

Do oceny prawidłowości rozwoju brzdąców pediatrzy posługują się tzw. kamieniami milowymi. To określone umiejętności zdobywane w przewidywalnej kolejności w określonym czasie, które odzwierciedlają interakcje rozwijającego się układu nerwowego malca ze środowiskiem. Można je pogrupować w pięć obszarów, takich jak:

• mała motoryka (chwytanie, samoobsługa malucha),
• duża motoryka (siadanie, chodzenie, unoszenie główki),
• komunikacja (rozwój mowy i języka, komunikacja niewerbalna),
• funkcje poznawcze,
• obszar społeczno-emocjonalny.

Co istotne, kamienie milowe w rozwoju dziecka nie są ściśle określoną i niezmienną listą. Na początku 2022 roku amerykańska lista kamieni milowych została zmodyfikowana. Instytucja CDC, która za nią odpowiada, usunęła z niej m.in. raczkowanie. Mimo że nie wszyscy pediatrzy zgadzają się z tymi zmianami, zalecenia CDC mają charakter międzynarodowy. Jak aktualnie przedstawiają się zatem kamienie milowe dziecka?

Najważniejsze kamienie milowe w rozwoju dziecka

Kroki milowe niemowlaka są powszechnie wykorzystywane przez rodziców i pediatrów do oceny, czy ogólny rozwój dziecka jest prawidłowy. Przez ostatnie 18 lat, czyli okres obowiązywania wcześniejszej listy kamieni milowych, można było wyczytać z niej, że m.in. dziecko w wieku 12 miesięcy zaczyna chodzić, a w wieku 24 miesięcy wypowiada już ok. 50 słów. Sprawdź, jak obecnie przedstawiają się kamienie milowe w rozwoju dziecka.

Reagowanie na otoczenie

Już trzymiesięczny maluszek wchodzi w pewne interakcje z otoczeniem: wpatruje się w twarz karmiącej mamy lub mówiącego do niego taty, przestaje płakać, gdy jest brany na ręce, wodzi za zabawką czy też zwraca główkę i twarz w stronę światła.

Głużenie

Dwu- i trzymiesięczny szkrab zazwyczaj wydaje już dźwięki gardłowe, głównie tylnojęzykowe typu „gla, gu, tli, kli, gli”. Głużenie, czyli swoista mowa maluszka na początku pojawia się samorzutnie, a po pewnym czasie staje się oznaką dobrego samopoczucia malca i zadowolenia z widoku bliskiej osoby, np. podczas przechadzki z mamą w bezpiecznym nosidełku Baby Bjorn Mini 3D Mesh.

Chwytanie

Około 3. miesiąca życia brzdąc ma już wyrobiony odruch chwytania i potrafi utrzymać włożone mu do rączki przedmioty. Planowy i świadomy chwyt pojawia się natomiast dopiero około 6. miesiąca życia pociechy. Wówczas malec chwyta już przedmioty dłonią i kciukiem, podejmuje próby manipulowania zabawką, przenoszenia jej z rączki do rączki i wkładania do buzi.

Podnoszenie główki i klatki piersiowej

Ciągła ruchliwość maluszka to nieustanny trening jego mięśni. Ważne jest zatem stwarzanie mu okazji do ćwiczenia różnych partii ciała i układania go w rozmaitych pozycjach, w tym m.in. na brzuszku. W ten sposób stwarzasz mu możliwość ćwiczenia mięśni szyi, karku i klatki piersiowej. Ich zwieńczeniem jest samodzielne unoszenie główki i klatki piersiowej, co ma miejsce około 3-4. miesiąca życia.

Maluszek podpiera się rączkami i podnosi główkę, machając nią, dlatego na początku przypomina pieska z „latającą głową”, czyli zabawkę mocowaną za szybą w samochodzie. Jest to najzupełniej normalny stan. Dopiero po pewnym czasie, w miarę ćwiczeń głowa zyskuje stabilność, a pociecha – nową perspektywę obserwacji świata i pozycję startową do jego eksplorowania.

Przewrotki

Wymieniając kolejne kroki milowe w rozwoju dziecka, nie sposób przeoczyć przewrotek. Przekręcanie się z brzuszka na plecki i odwrotnie następuje około 6. miesiąca życia szkraba. Na początku malec przewraca się bardzo nieporadnie, jakby sam był zaskoczony zmianą pozycji. Z czasem doskonali swe umiejętności i zaczyna wykonywać je świadomie, aby osiągnąć zamierzony cel, np. sięgnąć po zabawkę.

Gaworzenie

Około 6. miesiąca życia pociechy głużenie przekształca się w gaworzenie. Maluszek zaczyna naśladować i powtarzać dźwięki z otoczenia, wymawiać sylaby i głoski, bawić się różnymi dźwiękami, ich melodią i natężeniem głośności. Pociecha może też wymawiać pierwsze „słowa”, takie jak baba, tata czy mama. Mimo że budzą one zachwyt rodziców, to należy wiedzieć, że nie mają one jeszcze znaczenia rozpoznawczego i nie wskazują na konkretną osobę.

Raczkowanie

Jeszcze do niedawna listę kamieni milowych w rozwoju malca uzupełniało raczkowanie. Dziś kamienie milowe dziecka nie obejmują raczkowania, choć wielu specjalistów nadal podaje ten etap jako jeden z kroków milowych. To bardzo ważna umiejętność motoryczna, jednak CDC tłumaczy, że wypadła z listy z powodu braku badań, które potwierdzałyby, że to niezbędny element rozwoju malucha.

Zdaniem instytucji brak jest danych wskazujących jednoznacznie, kiedy ten kamień milowy powinien zostać osiągnięty przez 75% dzieci. Brzdące najczęściej zaczynają raczkować w wieku od 6. do 11. miesiąca życia. Według specjalistów z CDC jest to jednak zbyt duży zakres, aby wziąć go pod uwagę podczas wyznaczania norm. Raczkowanie jest jednak nadal uwzględnione w uznanych narzędziach ewaluacyjnych.

Wielu pediatrów i fizjoterapeutów nie zgadza się z wykreśleniem raczkowania z listy kamieni milowych i zachęca rodziców, aby potraktowali tę zmianę z przymrużeniem oka, a także nadal motywowali swoje pociechy do raczkowania. Jeśli zatem zobaczysz, że Twój brzdąc ma problemy z raczkowaniem, powiedz o tym pediatrze, który pomoże ustalić, dlaczego maluch nie raczkuje i doradzi, w jaki sposób go do tego zachęcić.

Warto bowiem wiedzieć, że raczkowanie jest bardzo istotną umiejętnością i etapem w rozwoju dzieci. Uczy je m.in. używania mięśni brzucha do poruszania się, sprzyja treningowi koordynacji i równowagi ruchowej, wzmacnia obręcz barkową, uczy świadomości przestrzennej oraz stanowi podstawę przyszłych umiejętności, takich jak skakanie, wchodzenie po schodach itp. Raczkowanie często jest poprzedzone pełzaniem, które występuje w wieku ok. 6-8 miesięcy.

Siadanie

Około 8-9. miesiąca życia dziecko uczy się także samodzielnie siedzieć. To dla malucha bardzo atrakcyjna pozycja – dzięki niej może komfortowo obserwować otoczenie i ma wolne rączki do zabawy, np. podczas kąpieli w wanience Stokke Flexi Bath. Z tej przyczyny pociecha będzie samodzielnie dążyła do zdobycia tej umiejętności, kiedy jej układ kostno-stawowy i mięśniowy będą na to gotowe. Miej zatem na uwadze, że wszelkie sadzania na kolanach dorosłego, podkładanie poduszek i inne sposoby przyspieszania dziecka nie tylko nie pomagają mu, a wręcz mogą zaszkodzić.

Reagowanie na imię

Roczne dziecko zaczyna reagować na swoje imię. Rozumie też proste polecenia, zwłaszcza te, które są podparte kontekstem sytuacyjnym. W tym wieku malec zaczyna też wypowiadać ze zrozumieniem proste słowa i nazwy, np. mama, baba czy tata.

Podciąganie się do pozycji stojącej

W tym wieku dziecko zazwyczaj zaczyna też podciągać się do pozycji stojącej, co stanowi znak, że lada dzień malec zacznie chodzić. Podciąganie się i stanie przy meblach jest etapem przejściowym służącym wprawianiu się w późniejszym chodzeniu. Każdego dnia smyk stoi coraz pewniej i dłużej, następnie, trzymając się mebli i zabawek, zaczyna dreptać w kroku dostawnym, aby w końcu zacząć stawiać pierwsze samodzielne kroki bez pomocy.

Chodzenie

Kiedy malec poczuje się na tyle pewnie, stojąc czy drepcząc w kroku dostawnym, w końcu odważa się stawiać pierwsze samodzielne kroki. Na początku są to chybotliwe, nieśmiałe kroczki i bliskie wyprawy do kolejnego elementu przestrzeni, np. stołu, łóżeczka, wózka (polecany model: Riko Brano Pro) czy innego przedmiotu, za który malec może się złapać i podeprzeć. Chodzenie jest jedną z najbardziej oczekiwanych przez rodziców umiejętności. Nie należy jej jednak przyspieszać. To czynność wymagająca mocnych mięśni nóg, bioder, kręgosłupa, wyćwiczonego zmysłu równowagi i dobrej koordynacji. Należy zatem pozwolić dziecku, aby rozpoczęło stawianie pierwszych kroczków w swoim tempie – wtedy, kiedy będzie na to gotowe.

Przeczytaj także: Kiedy dziecko zaczyna chodzić? To warto wiedzieć!

Quiz Maker - powered by Riddle

Kamienie milowe dziecka – już wiesz o nich wszystko

Kamienie milowe w rozwoju dziecka w czytelny i jednoznaczny sposób pokazują, jak bardzo zmienia się Twoja pociecha. Moment występowania kolejnych etapów rozwoju nie jest ściśle określony, dlatego nie stresuj się, jeśli Twoje dziecko nieco odstaje od „widełek” wskazujących miesiące występowania kroków milowych. Miej na uwadze, że dotyczą one statystycznie większości, ale nie wszystkich dzieci. A jak wyglądają kamienie milowe u Twojej pociechy? Kiedy Twój smyk nauczył się podnosić główkę, siadać albo chodzić? Podziel się z nami swoim doświadczeniem w komentarzu.

Zobacz również rozbudowany asortyment produktów w sklepie BoboWózki. Znajdziesz tu m.in. wózki, takie jak Cybex Priam 4.0 by Jeremy Scott, foteliki, łóżeczka czy leżaczki, np. Chicco Baby Hug – a to tylko część z naszej bogatej oferty. Sprawdź sam/a!